AORT HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ: ANEVRİZMA VE DİSEKSİYON

Göğüs boşluğunda yer alan anevrizma sıklıkla semptom vermezler. Ancak çap artışı fazla olan anevrizmaların semptomları çevre dokulara bası yapmalarına bağlı olarak gelişir.

Bunlar;

• Göğüs ağrısı,
• Sırt ağrısı,
• Nefes darlığı,
• Yutma güçlüğü
• Ses kısıklığıdır.

Karın bölgesinde yer alan abdominal aort anevrizmalarında ise;

• Her kalp atımında hareketli kitle,
• Karın ağrısı
• Bel bölgesinde ağrı
• Bazende karın içerisinde toplardamarlara bası yaparak bacaklarda ödeme neden olabilmektedir.

Anevrizmalar nasıl tedavi edilirler?

Aort anevrizmalarında tedavide bulundukları bölgeye göre farklılıklar göstermektedir. Çıkan aort bölgesindeki anevrizmalarda kalp kapakçığı da değerlendirilir ve kapakçıkta ciddi proplem söz konusu ise kapakçık ile aort damarı birlikte değiştirilir.

https://www.youtube.com/watch?v=dkmJIhqVaaQ

Video I. Aort kökü anevrizma ameliyatı

Aort cerrahisinde, aort damarı değişiminde teflon benzeri maddelerden yapılan çapı 30-32mm civarında tüp şeklinde suni damarlar kullanılır. Arkus aorta anevrizmalarında ise beyin korunarak özel cerrahi teknikler ile suni damar yerleştirilir.

Şekil III. Çıkan aort anevrizmasında cerrahi

Şekil IV. İnen aort anevrizmasında cerrahi/ stent

İnen aort anevrizmalarında aort cerrahisinden ziyade uygun vakalarda, damara kasıktan girilerek anevrizmayı içine alacak şekilde iki normal bölüm arasına stent yerleştirilir.

Abdominal aort anevrizmalarında da aort cerrahisinden ziyade, uygun hastalarda kasıktan girilerek stent yerleştirilir. Burda en önemli kriter anevrizmanın üzerinde böbrek atardamarı ile aralarında 1.5cm’lik normal bir damar segmentinin olması gerekmektedir. Abdominal anevrizması bulunan hastaların yaklaşık %80-85’inde stent/damar yöntemi, %20-25'inde ise aort cerrahisi uygulanmaktadır.

Şekil V. Abdominal aort anevrizmasında stent greft yerleştirilmesi

Bu yöntemde yerleştirme işlemi anjiografi cihazı kullanılarak gerçekleştirilir.

Bu yöntem inen aorta veya karın içerisinde yer alan anevrizmalarda bu bölümler cerrahi olarak açılmaksızın kasıktan atardamara girilerek anevrizma içerisine yerleştirilir.

Endovasküler tedavinin (Stent-damar) avantajları nelerdir?

Endovasküler stent-damar yerleştirilmesi cerrahiye alternatif olarak son 10 yıldır bütün dünyada yaygın olarak kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu yöntemde işlem oldukça kısa sürede gerçekleştirilmekte olup, hasta bir kaç gün daha az ağrı ve komplikasyon gelişmektedir. Bu yöntemin gerçekleştirilmesi için mutlak anatomik uygunluk aranmaktadır. Bu da stent-damar boynunun oturacağı 1,5-2cm’lik sağlam damar bölümünün olmasıdır

Endovasküler tedavide hangi problemler gelişir ve takibi nasıl yapılır?

Takılan atardamar ile ilgili problemler, enfeksiyon, kaçak gibi komplikasyonlar gelişebilir.

Bu hastaların takibinde stent –damar içerisinden anevrizma kesesi içerisine kan akımı olup olmadığı, stentin konumu ve anevrizma çapındaki değişiklikler değerlendirilir.

Hastalara işlem sonrası ilk bir ay sonra tomografi kontrolü yapılır. Daha sonra 6. ayda ultrason veya tomografi kontrolü yapılır. Bir yılın sonunda yıllık takibe alınırlar. Stent-damar yerleştirilen hastalara işlem sonrası ömür boyu asprin tedavisi verilir.

Dr.İlhan Gölbaşı

Kalbin sol karıncığından pompalanan oksijenlenmiş kanı bütün doku ve organlara dalları aracılığı ile taşıyan vücudun en büyük atardamardır.

Aort hastalıkları genel olarak diseksiyon(duvarında yırtılma), anevrizma (genişleme) başlığı altında toplanır. Aort çapının normalin yaklaşık 1.5-2 misli genişlemesine veya %50 artış göstermesine anevrizma denir.

Aort damarı kalpten çıkan ana arter olup, göğüs ve karında olmak üzere ikiye ayrılır. Aorta tıpkı belediyenin binalara su taşımak için caddelere döşediği geniş borulara benzemektedir.

Kalbimizin gönderdiği temiz kanı taşıyan ana atardamarımıza aort damarı denilmektedir.

Aort diseksiyonu, aortun iç tabakasının yırtılarak kanın orta katmana geçmesi ve yüksek basınçın etkisi ile damar içinde ikinci bir yol oluşturarak ilerlemesi sonucu ortaya çıkan çok ciddi bir tablodur.

Aort kökünde aort kapakçıkların tutunduğu iskelette ve kapakçıkların etrafını saran aort bölümündeki genişlemelere bağlı aort kapakçığında da yetmezlik yani kaçak ortaya çıkmaktadır.

Marfan sendromu ilk olarak 1896 yılında Fransız çocuk hekimi Dr. Antoine Marfan tarafından beş yaşındaki kız çocuğunda tanımladı. Marfan sendromu otozomal dominant geçen bağ dokusu hastalığıdır. Hastalık 10.000 doğumda 2-3 civarında görülmektedir.

Aort duvarında intimal yırtık olmaksızın vazavazorumların rüptürüne bağlı media tabakasına kanamaya bağlı lokalize olarak duvar kalınlığının 5mm üzerine çıkmasıdır. Damar duvarındaki trombüs sirküler veya yarım ay şeklinde görülür.

Biküspit aort kapakçık çok sık ve doğuştan görülen kalp anamolilerinden bir tanesidir. Normalde üç yaprakçıklı olan aort kapağı bu hastalarda iki yaprakçıklı olmaktadır. Genel olarak toplumda görülme oranı %0.5-1.3 arasında değişmektedir. Buna bağlı olarak aort dilatasyonu (genişleme), diseksiyon ve rüptür gibi önemli komplikasyonlar gelişebilmektedir.

Gençlerde gelişen çıkan aort genişlemeleri veya anevrizmalarında sıklıkla aort kapağın normalde üç yaprakçıklı olması gerekirken iki yaprakçıklı (Biküspit) olduğu görülmüştür. Burda iki yaprakçıklı kapakçık anamolisi en sık görülen doğumsal kalp anamolisini oluşturmaktadır.