Koroner Damar Hastalığı

Kalbin yüzeyinde yer alan koroner arterler, kalbe oksijen ve besleyici maddeler taşımaktadırlar. Bu atar damarlarda ateroskleroz olarak adlandırılan damar sertliğine bağlı daralmalar veya tıkanmaların olmasına koroner arter hastalığı denilmektedir.

Koroner arter hastalığında Risk faktörleri

• Yaş (Erkekte 45 yaş, kadında 55 yaş üstü),
• Aile öyküsü-kalıtım,
• Kolesterol yüksekliği,
• Hipertansiyon, sigara kullanımı,
• Şeker hastalığı,
• Şişmanlık,
• Hareketsiz yaşam tarzıdır.
• iyileşmesi için zaman tanınmalıdır.

Kardiyoloji Derneği tarafından yapılan çok merkezli çalışmasında koroner arter hastalığı sıklığı tüm nüfusumuzun % 2,3’ü olarak bulunmuştur. Bu oran ABD’de ise %2,8 olarak bulunmuştur. Hastalık erkeklerde daha fazla görülmektedir, ancak menapoz sonrasında ve sigara kullanan bayanlarda bu oran artmaktadır. Hastalar, Göğüs ağrısı (Angina): özellikle sol tarafta sıkıştırıcı, ezici tarzda olup omuza, sırta, özellikle sol kola ve son iki parmağa yayılmaktadır. Egzersiz, efor, yemek sonrası veya üzüntü ile ortaya çıkan ağrı, göğüste sıkıntı ve baskı hissi olmaktadır. Hastalık, hiç yakınma olmadan tetkikler sırasında saptanabildiği gibi ilk olarak kalp krizi ile de gelebilmektedir. Hastanın şikayeti koroner arter hastalığını düşündürecek tarzda ise, birlikte risk faktörleri varsa EKG, Efor testi, sintigrafi, Ekokardiyografide koroner arter hastalığı lehine bulgular saptanırsa koroner Anjiografi yapılarak kesin tanı konulur.

Tedaviye karar verirken; hastanın yaşı, etkilenen damar sayısı, daralmanın derecesi, eşlik eden diğer hastalıklar değerlendirilir. Koroner anjiografi sonucuna göre darlık var fakat ciddi değilse ilaç tedavisi uygulanır. Lezyonlar önemli ve uygunsa öncelikle anjio esnasında balon ile darlık bölgesi genişletilir ve kalıcı olması için stent (tel kafes) implante edilir. Mümkün değilse koroner bypass uygulanır.

Koroner Bypass Cerrahisi nedir?

Koroner Bypass Cerrahisi kanı dar olan bölgeden sonrasına ulaştırmak için yapılan köprüleme ameliyatlarıdır. Genellikle açık kalp cerrahisi kalbin ve akciğerlerin vazifesini üstlenen kalp- akciğer makinesi kullanılarak kalbi gevşemiş vaziyette durdurarak yapılır. Bazende uygun vakalarda kalbi durdurmadan kalp akciğer pompası kullanmadan özel cihazlarla cerrahi uygulayacağamız bölgeyi hareketsiz hale getirerek bypass yapılmaktadır.

Bypass için göğüsten, koldan veya bacaktan çıkartılan damarlar kullanılmaktadır. Bu damarlar içerisinde en uzun süre açık kalan damarlar göğüsten çıkartılan meme arteri, ikinci sırada koldan çıkartılan radiyal arter, daha sonra ise bacaktan çıkartılan toplar damarlar (safen ven ) gelmektedir.

Sekil 1.koroner bypass

Ameliyata hazırlık nasıl oluyor?

Yatışınız yapıldıktan sonra; ameliyattan önce kan tetkikleri, EKG, akciğer grafisi , idrar tetkikleri, solunum fonksiyon testleri ve gereken olgularda ileri tetkikler yapılmaktadır. Muayene esnasında şikayetlerinizi ve geçirdiğiniz önemli hastalıkları, kullandığınız ilaçları, varsa alerjinizi belirtmeniz çok önemlidir. Ameliyattan bir gün önce, hastanemizde görevli berber yardımıyla; göğüs ve karın bölgesi, bacakların ön ve arkaları tamamen traş edilirler. Takiben uygunsa banyo yaptırılır. Kişisel eşyalar (saat, yüzük, bilezik, protez diş, lens, gözlük vb.) ameliyattan önce hasta yakınları tarafından alınmalıdır.Ameliyattan bir gün önce normal öğünlerde yemek yenildikten sonra görevli doktorların önerdikleri saat sonrasında yiyecek ve içecek alınmamalıdır. Ameliyat öncesindeki gece ve hemen ameliyat öncesi sakinleştici ilaçlar verilmektedir. Ameliyat öncesinde birkaç gün özel cihazlar kullanılarak derin nefes alma egzersizleri yaptırılır. Ameliyat sırasında ve sonrasında kullanılabilecek kan ve kan ürünleri hazırlatılır.

Ameliyat süresi ne kadardır?

Hastaya göre değişmekle birlikte ameliyat süresi ortalama 2,5-4 saat arasındadır.

Ameliyat sonrası dönem nasıl geçiyor?

Hastalar uyur durumda, solunum cihazına bağlı bir şekilde yoğun bakıma alınır. Yoğun bakımda hayati parametreler takip edilir ve bütün veriler stabil ise uyutucu ilaç kesilir. Takibeden 3-4 saatlik süreçte hastanın bilinci ve kas gücü tam olarak düzelince solunum cihazından ayrılırlar. Boğazdan tüpün çekilmesini takiben hastadan öksürmesi ve derin nefes alması istenir.

Ameyattan kaç gün sonra taburcu edilirler?

Hastaların durumuna göre değişmekle birlikte ortalama 5-7 gün içerisinde taburcu edilmektedirler.

Ameliyatın geç dönem sonuçlarında önemli faktörler nelerdir?

Bu faktörlerin başında; koroner arterlerdeki hastalığın yaygınlık derecesi, cerrahın kullanılacak damarları çıkartma esnasında gösterdiği özen, kullanılan damarların cinsi ve yapısı, cerrahın çıkartılan damarı kalbe dikiş esnasında gösterdiği özen ve uyguladığı teknik gelmektedir. Ayrıca ameliyat sonrası dönemde hastaların beslenme alışkanlıkları, egzersiz ve ilaçların tavsiye edilen şekilde kullanılmaları da önemlidir.

Dr.İlhan Gölbaşı